Whey protein ne zaman kullanılacağı kişisel hedeflere, beslenme alışkanlıklarına ve kişi özelinde oluşturulmuş egzersiz programlarına bağlı olarak değişebilir.
- Bazı sporcular whey proteini antrenmandan önce tüketmeyi tercih eder. Antrenmandan bir saat önce whey protein tüketmek, antrenman sırasında ek enerji sağlar ve kas protein sentezini artırmaya yardımcı olur.
- Whey proteinin antrenmandan sonra tüketilmesi de yaygın bir şekilde görülür. Vücut, kas onarımı ve protein sentezin için daha fazla miktarda proteine gereksinim duyar. Hızlı sindirilen whey protein, kasların hızla beslenmesine yardımcı olur.
- Sabah kahvaltısında ya da günün başlangıcında whey protein tüketmek, güne yüksek protein ile başlamayı sağlar. Böylece vücuda enerji ve kasların beslenmesi sağlanır.
- Whey protein öğünler arası atıştırmalık olarak da kullanılabilir. Özellikle yoğun geçen bir günün ortasında açlık hissini bastırmak ve kasların protein gereksinimini karşılamak için ideal olabilir. Whey proteinin diğer bir özelliği kilo kontrolü ya da yağ kaybını hedefleyen kişiler için düşük kalorili ve doyurucu bir seçenek olmasıdır.
Yüksek proteinli bir gıda takviyesi olan whey protein, peynir altı suyunun izole edilmesi yoluyla hazırlanır. Amino asit profili ve protein konsantrasyonu bakımından zengindir. Bu nedenle özellikle spor tutkunları tarafından gıda takviyesi olarak kullanılır.
Whey proteinin içerisinde lösin, izolösin ve valin gibi metabolize edilebilen amino asitler bulunur. Söz konusu amino asitlerin oranı, tercih edilen whey protein ürünü özelinde içeriğe göre değişebilir.
Whey protein tozu suda ve sütte kolayca çözünebilir, kısa sürede sindirilebilir. Günlük protein gereksinimini doğal yollarla karşılayamayanlar tarafından gün içerisinde tüketilebilir. Whey protein farklı aromalar ve amino asit profilleri ile satışa sunulur. Bir shaker yardımıyla karıştırıldığında sıvının içine kolayca karışır.
Diğer bir süt proteini olan kazeinden farklı olmak kaydıyla yaklaşık 30 dakika içinde kana karışır. Tam bir öğün yerine geçmese de, öğünlerinde yeterli miktarda hayvansal proteine yer veremeyen sporcuların protein ihtiyacını karşılamaya yardımcı olur. Üç farklı tür whey protein bulunmaktadır.
Whey protein konsantresi son derece düşük düzeyde yağ ve karbonhidrat içerir. %90’a varan oranlarda protein içermesi mümkündür. Özel işlemden geçirilerek yağ ve laktozdan arındırılan whey protein izolatı bir yandan kalori dengesini gözetir bir yandan da laktoz intöleransından dolayı whey protein tozunu kullanamayan spor tutkunlarının beğenisini kazanır.
Whey protein hidrolizatı ise hidrolize edildiği için hâlihazırda son derece hızlı bir şekilde kana karışan whey proteininin kısmi sindirim sürecini hemen hemen ortadan kaldırır. Önceden sindirilmiş yapısı sayesinde vücut tarafından en hızlı değerlendirilebilen protein tozu olarak dikkat çeker.
Whey protein her ne kadar her bireyde aynı etkiyi göstermese de özellikle aktif bir yaşam tarzı benimseyen ve güç gerektiren sporlarla ilgilenen bireylerde önemli gelişmeler görülmesini sağlar. Bu kapsamda kas gelişiminden insülin direnciyle mücadeleye kadar pek çok farklı alanda önemli bir rol üstlenir.
Özellikle vücut geliştirme ve ağır fitness antrenmanlarından sonra kas yıkımı gerçekleşir. Bu nedenle vücut amino asitlere ihtiyaç duyar. Whey protein bu ihtiyacı karşılama noktasında rol oynayarak kas büyümesini ve kas onarımını destekler. Antrenmandan önce ve sonra tüketilmesi önerilen whey protein, antrenmandan sonra vücut tarafından kısa sürede emilir. Böylece kasların hızlı bir şekilde onarılması, antrenmanın şiddetiyle bağlantılı olmak kaydıyla kasların büyümesi sürecine yardımcı olabilir.
Fazla kilolarından kurtulmak için diyet yapan kişilerin açlık hissini en düşük seviyede yaşamasına yardımcı olan whey protein, doğrudan kilo vermeyi de destekleyebilir.
LDL kolesterol kalp ve damar hastalıklarının gelişmesi için uygun ortamı hazırlar. Whey protein ise düzenli kullanılması durumunda LDL kolesterolün düşürülmesine katkıda bulunabilir.
Whey protein tozunun zararlı olup olmadığı, kullanım şekline ve miktarına bağlıdır. Her besin takviyesinde olduğu gibi whey proteini de bilinçli ve ölçülü bir şekilde tüketmek önemlidir. Sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek için whey proteini dengeli bir diyetin parçası olarak kullanılabilir. Whey proteinin sunduğu avantajlardan en iyi şekilde yararlanmak ve potansiyel riskleri en aza indirmek için bir uzmana danışılması da tercih edilebilir.
Whey protein tozunun sindirim sistemi üzerinde bazı etkileri olabilir. Laktoz intoleransı olan bireyler, whey proteinin içeriğinde az miktarda da olsa bulunan laktoz nedeniyle sindirim sorunları yaşayabilir. Bu durum şişkinlik, gaz veya ishal gibi rahatsızlıklara neden olabilir. Bu tür sorunları minimize etmek için laktozsuz whey protein seçenekleri kullanılabilir.
Alerjik reaksiyonlar da whey protein kullanımıyla ilgili dikkat edilmesi gereken bir başka konudur. Süt ürünlerine karşı alerjisi olan bireyler, whey protein tüketirken dikkatli olmalıdır. Alerji belirtileri arasında döküntü, kaşıntı veya solunum problemleri yer alabilir.
Whey proteinin zararları üzerine bir diğer yaygın endişe, aşırı tüketimle ilişkili olarak ortaya çıkar. Her ne kadar protein alımı kas gelişimi için önemli olsa da, aşırı miktarda protein tüketimi böbrekler üzerinde yük oluşturabilir. Günlük protein alımını belirlerken vücut ağırlığı ve fiziksel aktivite düzeyini göz önünde bulundurmak bu nedenle çok önemlidir.
Whey protein tozunun olası yan etkilerinden bahsederken dengeli bir diyetin parçası olarak kullanıldığında sunduğu faydaları da göz ardı etmemek gerekir. Kas yapımını desteklemesi, egzersiz sonrası toparlanmayı hızlandırması ve genel sağlık üzerinde olumlu etkiler sunması genel olarak whey proteinin doğru dozlarda tüketildiğinde ne kadar faydalı olabileceğini gösterir. Ayrıca, protein ihtiyacını karşılamakta zorlanan bireyler için de pratik bir çözüm sunar.
